Mouthpiece (เมาท์พีซ)

เมาท์พีซ ถือเป็นส่วนประกอบสำคัญส่วนหนึ่งของการเล่นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องลมทองเหลือง เมาท์พีซนั้น แปลตรงตัวว่าชิ้นส่วนของปาก บางตำราเรียกว่าปากเป่า หรือในอดีตเรียกว่ากำพวด อาจเนื่องจากเป็นส่วนที่เชื่อมต่อจากปากก่อนจะเป่าลมผ่านเครื่องดนตรี และทำให้เกิดเสียง ทั้งนี้ โครงสร้างของเมาท์พีซประกอบไปด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้

• • เส้นผ่านศูนย์กลางของคัพ (Cup Diameter) คือ ขนาดของเส้นผ่านศูนย์กลางของรูเป่า มีด้วยกันหลายขนาด จากขนาดเล็กเรียงลำดับไปถึงขนาดใหญ่
  • ริม (Rim) คือ ขอบของปากเป่า เป็นส่วนที่สัมผัสริมกับฝีปาก ขอบมีลักษณะหลายรูปแบบ ถูกออกให้เป็นเอกลักษณ์ โดยขอบจะมีลักษณะบางหรือหนานั้นขึ้นอยู่กับการออกแบบของผู้ผลิต
  • คัพ (Cup) คือ ส่วนด้านในของปากเป่า ซึ่งเป็นรูปถ้วย จะเป็นช่องลมขนาดใหญ่ เพื่อรองรับลมจากการเป่าที่มีลักษณะคล้ายรูปถ้วย โดยทั่วไปแล้วจะมีอยู่ 2 รูปแบบคือ ลักษณะตัวยู (U Shape) และ ลักษณะตัววี (V Shape)
  • โทรท (Throat) คือ ช่องลมขนาดเล็ก ลักษณะของโทรท เป็นช่องลมที่ผ่านมาจากคัพ และผ่านเข้าไปในเครื่อง ขนาดช่องของโทรทจะมีเส้นผ่านศูนย์กลางที่ไม่แตกต่างกันมาก ขึ้นอยู่กับการออกแบบของผู้ผลิตเช่นกัน
  • แชงค์ (Shank) คือ ส่วนด้านนอกของปากเป่า เป็นก้านที่ไว้เชื่อมต่อกับเครื่อง ขอบของแชงค์ มีได้ทั้งแบบหนาหรือแบบบาง ส่วนขนาดจะมี 3 ขนาด ได้แก่ ขนาดเล็ก (Small Bore) ขนาดกลาง (Medium Bore) และ ขนาดใหญ่ (Large Bore) โดยมักจะเลือกให้เท่ากับขนาดของท่อส่วนเชื่อมต่อกับเครื่องดนตรีหรือที่นิยมเรียกว่า ลีดไปพ์ (Leadpipe)
  • แบ็คบอร์ (Backbore) คือ ส่วนด้านในของปากเป่า ซึ่งเป็นช่องลมสุดท้ายก่อนลมผ่านเข้าเครื่อง โดยทั่วไปของช่องลมจะมีแบบหนาและแบบบาง จะเป็นส่วนประกอบหนึ่งที่มีผลต่อเนื้อเสียง

สำหรับประเด็นที่ว่า เมาท์พีซ เป็นส่วนสำคัญที่สุดของเครื่องดนตรีชนิดนี้หรือไม่นั้น ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ เนื่องจากเป็นส่วนที่เชื่อมต่อระหว่างผู้เล่นกับตัวเครื่องโดยตรง อย่างไรก็ตามการที่เมาท์พีซเป็นอุปกรณ์ที่แยกจากทรอมโบน ทำให้ผู้เล่นสามารถเปลี่ยนหรือเลือกใช้เมาท์พีซของผู้ผลิตรายอื่น ๆ ได้ตามความต้องการ ตราบเท่าที่ส่วนของแชงค์มีขนาดเท่ากันกับลีดไปพ์

นอกจากนี้ ผู้เล่นยังสามารถเลือกใช้เมาท์พีซมีลักษณะที่แตกต่างกันไปตามองค์ประกอบของวัสดุต่าง ๆ ของแต่ละส่วนต่าง ๆ ดังกล่าวได้ ไม่ว่าจะเป็น เส้นผ่านศูนย์กลางของคัพ ไปจนถึงแบ็คบอร์ รวมถึงลักษณะการออกแบบภายใน หรือภายนอก ตามอัธยาศัย ทั้งนี้โครงสร้างเมาท์พีซที่แตกต่างกันอาจส่งผลต่อความสามารถของผู้เล่นแต่ละคนในการประกบริมฝีปากกับเมาท์พีซให้เหมาะสม และอาจทำให้เกิดผลลัพธ์ที่ต่างออกไปทั้งในมิติของคุณภาพเสียง ระดับความดัง ตลอดจนระดับความรู้สึกผ่อนคลายของผู้เล่น จึงสามารถช่วยในควบคุมการเล่นบนเครื่องดนตรีได้ หากเลือกเมาท์พีซที่เหมาะสมกับสรีระรูปปากของผู้เล่น

โดยทั่วไป ขนาดของเมาท์พีซก็ส่งผลต่อการเล่นในแต่ละระดับ อย่างไรก็ตาม ขนาด 12C เป็นขนาดที่เหมาะสมกับนักทรอมโบนมือใหม่ ขณะที่นักทรอมโบนระดับกลางอาจจะเหมาะสมกับการใช้ขนาด 6 ½ AL หรือเมาท์พีซที่มีความลึกปานกลางหรือเทียบเท่ากับขนาด 6 ½ AL อย่างไรก็ตามแม้ว่าผู้เล่นบางรายมีพัฒนาการทางการเล่นมากขึ้น บางครั้งก็อาจยังใช้เมาท์พีซขนาดเดิมที่ยังใช้งานได้ดี ทั้งนี้เนื่องจากการเลือกเมาท์พีซนั้นเป็นการตัดสินใจส่วนบุคคล แต่ก็เป็นที่ยอมรับในหมู่นักเล่นมือใหม่หรือระดับเริ่มต้นว่าควรจะสอบถามผู้สอน ผู้ควบคุมวง หรือนักทรอมโบนที่มีประสบการณ์มากกว่าเพื่อช่วยให้คำแนะนำ และค้นหาหรือแนะนำเมาท์พีซที่เหมาะสมได้

ตารางอ้างอิงด้านล่างนี้แสดงให้เห็นองค์ประกอบแต่ละอย่างของการออกแบบเมาท์พีซ และผลลัพธ์ที่ได้จากการบรรเลงทรอมโบนในแง่มุมต่าง ๆ

ส่วนหนึ่งจากหนังสือ A Trombone Experience Instructional Method Book & DVD By Stephen Burdick
ผู้แปล อังค์วรา ธนสารโสภิณ
ผู้เรียบเรียง รุ่งธรรม ธรรมการ